गौमुल गाउँपालिका जलवायु परिवर्तन स्थानीय अनुकूलन परियोजनाको आयोजनामा ६ वटै वडामा रहेका वन उपभोक्ता समूहका पदाधिकारीलाई कार्ययोजना निर्माणमा पोख्त बनाउँने उद्देश्यसहित एक दिने गोष्ठीको आयोजना गरिएको बताईएको छ । 

कार्यक्रममा उपभोक्ता समूहका पदाधिकारीलाई वनका नीति, नियम र कार्ययोजना लगायतका विषयमा ज्ञान प्रदान गरिएको छ । हालसम्म पदाधिकारीले वन कार्ययोजना तयार पार्न नसक्दा अन्यौलतासंगै वन ओझेलमा पर्दै गएकाले उक्त समस्या हटाउन प्रशिक्षण गरिएको जलवायु परिवर्तन स्थानीय अनुकूलन परियोजनाका रण बहादुर विकले बताएका छन् ।\

कार्यक्रममा गौमुल गाउँपालिका उपाध्यक्ष सीता थापाले सिकेका कुराहरु कार्यान्वय गर्दै वनलाई थप लयमा ल्याउन सक्रिय भूमिका खेल्न वन समूहका पदाधिकारीलाई आग्रह गरिन् । उनले वनको नीति, नियममा र कानुुनमा रहेर काम गर्न अपिल गर्दै थप नियमन गर्न उपभोक्ताहरुलाई समेत सोही दिशातर्फ डोर्याउन सुझाव दिएकी छन् ।

वन कार्ययोजनाका विषयमा जिल्ला वन अधिकृत सन्तोष ढुङ्गाना, जलवायु परिवर्तन स्थानीय अनुकूलन परियोजनाका प्राविधिक सल्लाहकार दिवाकर दुहाल, वन विज्ञ भरत चौलागाई र कमल वि.कले प्रशिक्षण गरेका थिए । 

गौमुल गाउँपालिका उपाध्यक्ष सीता थापाको अध्यक्षतामा सञ्चालन भएको कार्यक्रममा वडाध्यक्षहरु कलक सिंह, देवबहादुर रोकाया, देबेन्द्र बहादुर रोकाया, अमर वि.क, गोरख बहादुर बोहरा र प्रकाश रोकाया सहीतको उपस्थित रहेको थियो ।

उपाध्यक्ष थापा, वडाध्यक्ष कलक सिंह, देव बहादुर रोकाया, देबेन्द्र बहादुर रोकाया, अमर विक, गोरख बोहरा, प्रकाश रोकाया र प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत जगदिश प्रसाद भट्टले खादा, माला र अविर लगाएर बोहरालाई बधाई तथा प्रगतिको शुभकामना दिएका हुन् । 

उपाध्यक्ष सीता थापाले सामान्य घरपरिवारमा हुर्केर सरकारी विद्यालयमा पढेर एमबीबीएस अध्ययनमा प्रवेश गरेको खुशी व्यक्त गर्दै एक जनशक्ति उत्पादनले गाउँपालिकाको मात्र नभएर बाजुरा जिल्लाकै शिर उच्चो भएको बताएकी छन् ।

शेर बहादुर बोहराका छोरा बिक्कलले कक्षा १ देखि ५ सम्म धल्काँडाको थुमथला आवि, ६ कक्षा बालविकास मावि माझपाली र कक्षा ७ देखि १० सम्म मालिका माध्यमिक विद्यालयमा अध्ययन गरेका थिए । भने एसईईमा उनले उत्कृष्ट अंक ल्याउँदै बाजुरा टपेका थिए । 

बोहराले उच्च शिक्षा कक्षा ११ देखि कक्षा १२ सम्म विश्व निकेतन त्रिपुरेश्वर काठमाण्डौ अध्ययन गरेका हुन् । सरकारी विद्यालयमै अध्ययन गरी नेपाल सरकार शिक्षा मन्त्रालयको पूर्ण छात्रवृत्तिको एमबीबीएसमा नाम निकाल्न सफल भएको हुन् । 

बिक्कलल निजि विद्यालयमा मात्र पढेर शिक्षा हासिल गर्न सकिन्छ भन्ने अहिलेको सामाजिक परिवेशलाई सरकारी विद्यालयमा अध्ययनले पनि सफल भईन्छ भन्ने गतिलो उदाहरण बनेका छन् ।

बाजुरा सहीत सुदूरपश्चिम प्रदेशका जेनजी प्रतिनिधीलाई साथमा लिएर थापाले चेतावनी पूर्ण भाषामै सडक निर्माणमा बिलम्ब नहुन भनेका छन् । मन्त्री र मन्त्रालयका सचिवकै सामु शेरबहादुर देउवाले धेरै दुःख दियो, अब त्यो दमन सहन सकिन्न, तत्काल बाटो बनाउन आग्रह गरेका छन् । सेती लोकमार्ग सडक निर्माणको अवधारणा अघि बढाइएकै ४० वर्ष नाघिसकेको छ ।

निर्माण थालिएको पनि १५ वर्ष पूरा भइसकेको छ । तर, सडक अझै अधुरै छ । सडक उत्तर र दक्षिण गरी दुई खण्डका बाँडिए पनि कामको गति दुवैतिर देखिँदैन । कैलालीको टीकापुरदेखि बझाङको उरै भञ्जयाङ हुँदै तिब्बतको (ताक्लाकोट) सीमा नाकासम्म सडक जोड्ने लक्ष्यसहित आयोजना सञ्चालनमा छ । कूल ३५९ किलोमिटर लामो सेती लोकमार्गको दूरी हो ।

त्यसमध्ये हालसम्म १८७ किलोमिटर मात्रै ट्रयाक खोलिएको छ । राज्यकै प्राथमिकतामा राखिएको र २०६६ पछि कुनै वर्ष पनि नीति कार्यक्रम र बजेटबाहिर नराखिएको सडक हो, सेती लोकमार्ग । सेती लोकमार्ग बन्न सके बाजुरा बासीका लागि हालको भन्दा करिब १ सय २० किलोमिटर सडक छोटो देखिन्छ । नीति तथा कार्यक्रममा अटाए पनि, नेताहरूको नियत र पवित्र मनसायमा भने कहिल्यै अटाउन सकेको छैन ।

१० वर्षभित्र निर्माण सक्ने लक्ष्य राखिएको थियो । तर, १५ वर्षसम्म अधुरै, त्यो पनि ट्रयाक समेत नखुलेपछि स्थानीय आक्रोशित छन् । सेती लोकमार्ग त्रिदेशीय सडकले मात्रै बिशेष छैन । डोटी, अछाम, बाजुरा र बझाङका स्थानीयको दैनिकजीवनसँग पनि खास अर्थ राख्ने सडक हो । कैलालीबाट दुई पटक डोटी पुर्याउने र डडेल्धुरा हुदै लामो सडक यात्रा गर्नु पर्ने बाध्यता हटाउन यो सरकारले जस्तोसुकै कदम चाल्नु पर्ने माग हेमराज थापाको छ ।

थापाले देउवाको स्वार्थकै कारण सेती लोकमार्ग नबनेको समेत बताएका छन् । डडेल्धुराको मार्केट घट्ने भएकै कारण छोटो दुरीको सडक निर्माणमा देउवाले अवरोध गरे, त्यस कारण धेरै दुख पाइयो, अब देउवाले दिएको जस्तो दुख भोग्न नपरोस्,थापाले मन्त्रीलाई बुझ्ने भाषामा सचेत गराएका छन् । देउवाको राज अन्त्य हुनु पर्ने माग समेत थापाको थियो ।

थापाको टिमले बाजुराको अन्य सडक र विकास निर्माणका सवालमा पनि मन्त्रीको ध्यानाकर्षण गराएका छन् । उनले पत्रकार सहीत लिएर सबैसामू बाजुराको विकासमा राज्य जिम्मेवार हुनु पर्ने र विकास निर्माणको जिम्मोवरी लिएका ठेकेदारलाई आवश्यक प्रक्रिया सहीत कानुनी उपचार गर्न भनेका छन् ।

दानसाँघुमा बेलिबृज निर्माण हुनु पर्ने, मार्तडी भौनरा, आटीचौर सडक निर्माण र पल बन्नु पर्ने, बाउलीको पुल निर्माण हुनु पर्ने, मार्तडी कोल्टी सडक तत्काल निर्माण हुनु पर्ने र नभए काँग्रेस नेता इन्द्र बानीयाँ माथि छानवीन गरिनु पर्ने माग थापाको ध्यानाकर्षण पत्रमा छन् । थापाले सुत्केरीले बाटो असुविधा र एम्बुलेन्स अभावले ज्यान गुमाउने पर्ने बाध्यताबाट पनि बाजुराबासी मुक्त हुनु पर्ने माग राखेका थिए ।

भोटर कार्ड बनाउने र सरकारी सेवा लिन आउने कोल्टी क्षेत्रका चार पालिकाका जनतालाई सहनु परेको दुख बारे जनताको सरकार जिम्मेवार हुनु पर्ने भनाई थापाको छ । थापाले ठेकेदारलाई केही नगर्ने र माग बारे सरकार जिम्मेवार नबन्ने अवस्थामा आफूहरुले उपचार सुरु गर्ने समेत चेतावानी दिएका छन् ।

जवाफमा मन्त्री कुलमान घिसिङले संविधानले दिएको अधिकार बमोजिम काम कारवाही तिब्र बढाउने पक्षमा आफूहरु लागि परेको बताएका छन् । उनले बाजुरालाई बजेटमा प्राथमिकतामा राख्ने र निर्माण ढिलाई भएका, म्याद नाघेका ठेकेदारको ठेका समेत प्रक्रियागत रद्द गर्न प्रक्रिया अघि बढाउने र कारवाही गर्ने समेत आश्वासन दिएका छन् ।

यो सरकार जनताको हो, जनताका काम गर्न तयार छ । आफूहरु कुरा काम काम बढी गर्ने पक्षमा रहेको मन्त्री कुलमानको भनाई थियो । दुई दर्जन बढी जेनजी प्रतिनिधीको टोली सहित हेमराज थापा आफ्ना माग सहीत मन्त्रालयमै पुगेका थिए ।

ठेकेदार कम्पनीले ४ महिनाभित्र पुल निर्माण सम्पन्न गर्ने लक्ष्य राखेको छ । एक औपचारिक समारोहका बीच बुढीनन्दा नगरपालिकाका उपप्रमुख रामबहादुर बोहराले पुल निर्माणको शिलान्यास गरेका हुन् ।नगरप्रमुख जनककुमार बोहराका अनुसार नगरपालिकाको निरन्तर प्रयासपछि पुल स्थानान्तरणको प्रक्रिया अघि बढेको हो ।

उनका अनुसार बेलिब्रिज बनेपछि कोल्टी क्षेत्रमा यातायात सहज हुने र स्थानीय आर्थिक क्रियाकलापमा सकारात्मक प्रभाव पर्ने अपेक्षा गरिएको छ । झण्डै २६ वर्ष अघि मार्तडी-कोल्टी सडक सञ्चालनमा आए पनि दानसाँघु खोलामा पक्की पुल नहुँदा हिउँदमा चिसो र वर्षामा पानीको तीव्र बहावका कारण सवारी साधन आवतजावत गर्न निकै कठिनाइ हुँदै आएको थियो ।

सडक डिभिजन कार्यालय साँफेबगरले दानसाँघु खोलामा बेलिब्रिज राख्ने उद्देश्यले पुलको सर्भे गरेको थियो । हिउँद र बर्खा दुवै मौसममा बारम्बार समस्या आएपछि अब बेलिब्रिज निर्माण भएपछि बुढीनन्दा नगरपालिका मात्र होइन, हिमाली, जगन्नाथ, स्वामीकार्तिक खापर गाउँपालिकाका बासिन्दा तथा छिमेकी जिल्ला मुगु र हुम्लाका नागरिकलाई समेत लाभ पुग्ने अपेक्षा गरिएको छ ।

बर्षातका चार महिनामा दानसाँघु खोलामा पुल नहुँदा कोल्टीसम्मको यातायात नियमित रूपमा सञ्चालनमा कठिनाइ हुँदै आएको थियो । बेलिब्रिज निर्माण सम्पन्न भएपछि अब यातायात व्यवस्था सहज र दिगो हुने स्थानीयको विश्वास रहेको छ ।

कार्यक्रममा २०२४/०२५ को स्वास्थ्य स्तरमा गाउँपालिका भित्रका स्वास्थ्य संस्थाहरुमा भएको प्रगतिको समीक्षा गरिएको हो । नागरिकलाई गुणस्तरीय स्वास्थ्य सेवा प्रदान गर्न स्थापना गरिएको गुणस्तर समितिको छलफलमा स्वास्थ्य सेवालाई थप प्रभावकारी बनाउँन सक्रिय रुपमा लाग्ने निष्कर्ष निकालिएको छ । 

स्वास्थ्य क्षेत्रमा जिल्लाकै पहिलो पालिकाको रुपमा पहिचान बनाउँन सफल भएको गौमुलमा आगमी दिनमा स्वास्थ्य क्षेत्रलाई थप अगाडी बढाउँदै लैजानका लागि छलफल गरिएको पीसविन स्वास्थ्य अधिकृत निर्मला कुमारी खडायतले बताएकी छन् ।

कार्यक्रममा स्वास्थ्य संस्थाको गुणस्तर सुधारका लागि न्युनतम सेवा मापदण्डको कार्यान्वयको नतिजा र पहिचान भएका कार्ययोजनाहरु प्रस्तुत गरिएका थिए । थप कार्ययोजना पूरा गर्न गुणस्तर सुधार समितिले मंसिर मसान्तसम्म अनुगमन गर्ने निर्णय गरिएको पीसविन नेपालका स्वास्थ्य परिबेक्षक कुशल बहादुर कार्की बताएका छन् ।

त्यस्तै कार्यक्रममा स्वास्थ्य क्षेत्रबाट दिईने सेवा सुविधालाई थप प्रभावकारी बनाउँदै लैजाने र गाउँपालिकाको पालिका स्तरबाट ४ जना नर्सिङ्ग स्वास्थ्यकर्मीको क्षमता विकासका लागि एस.बीए. तालिम प्रदान गर्न सम्बन्धित निकायसंग आवश्यक पहल भईरहेको उपाध्यक्ष सीता थापाले बताएकी छन् ।

उनका अनुसार गाउँपालिकाका सबै नागरिकहरुलाई भरपर्दो र थप गुणस्तरीय सेवा उपलब्ध गराउँन आफूहरु दृढ रुपमा लागि रहेका बताउँदै संस्थाहरुसंग समन्वय, सहकार्य र सहजीकरणका साथ अगाडी बढ्ने प्रतिवद्धता व्यक्त गरेकी छन् । समिक्षामा आवश्यक स्वास्थ्य उपकरण र औषधी उपलब्धताका विषयमा पनि छलफल गरिएको थियो । 

समिक्षामा गाउँपालिका भित्रका स्वास्थ्य संस्थाहरुमा विरामीको सेवा प्रवाहका लागि कर्मचारी प्रायप्त व्यवस्थापन, २४ सै घण्टा सेवा उपलब्ध, सुत्केरी प्रोत्साहन रकम समयमै उपलब्ध, सन्देशमुलक सूचना समाग्री नागरिकको पहुँचमा राखिएका, प्रायप्त बेडको व्यवस्थापन, गाउँ स्तरमै स्वास्थ्य परामर्श दिने गरिएका जस्ता थुप्रै सवल पक्षहरु गरिएको पीसविन स्वास्थ्य अधिकृत खडायतले बताएकी छन् । 

गौमुल गाउँपालिका उपाध्यक्ष सीता थापाको अध्यक्षतामा सञ्चालन भएको समीक्षामा वडा नं.५ का वडाध्यक्ष कलक सिंह, २ का वडाध्यक्ष, देव बहादुर रोकाया, १ का वडाध्यक्ष देबेन्द्र बहादुर रोकाया, ४ का वडाध्यक्ष अमर विक, ३ का वडाध्यक्ष गोरख बहादुर बोहरा, ६ का वडाध्यक्ष प्रकाश बहादुर रोकाया, स्वास्थ्य शाखा प्रमुख हरिशचन्द्र विक, सी अनमी रमा थापा, युवा तथा खेलकुद शाखाका भरत थापा लागयतको उपस्थित रहेको थियो ।

बुढीनन्दा नगरपालिकाका नगर प्रमुख जनककुमार बोहराका अनुसार पूर्वी-उत्तरी भेगका चार स्थानीय तहका बासिन्दालाई लक्षित गर्दै सेवा विस्तार गरिएको हो । उनका अनुसार नागरिकलाई घरमै नजिकबाट सजिलो, सरल र छिटो सेवा उपलब्ध गराउन यो कदम उठाइएको हो ।

सदरमुकाममा भीडभाड र दूरीका कारण नागरिकले वर्षौंदेखि भोग्दै आएको कठिनाइलाई समाधान गर्ने उद्देश्य सहित सेवा विस्तार गरिएको प्रमुख जिल्ला अधिकारी गणेशप्रसाद पौडेलले जानकारी दिएका छन् ।

उनका अनुसार राष्ट्रिय परिचयपत्र वितरणका लागि कोल्टी उपयुक्त ठाउँ भएकाले यसले हजारौँ नागरिकलाई राहत पुग्नेछ । कोल्टीमा सेवा थालिएसँगै दैनिक १० देखि २० जना नागरिक परिचयपत्र बनाउन आउने गरेको कर्मचारी सन्तोषी विकले बताइन् ।

उनका अनुसार सेवा लिन आउने अधिकांश नागरिक उत्साहित छन् र सेवा सहज बन्दै गएको छ । अबदेखि बुढीनन्दा नगरपालिका, जगन्नाथ गाउँपालिका, स्वामीकार्तिक खापर गाउँपालिका र हिमाली गाउँपालिकाका नागरिकहरूले कोल्टीमै राष्ट्रिय परिचयपत्र सेवा प्राप्त गर्न सक्नेछन् ।

साथै जिल्ला प्रशासन कार्यालय मार्तडी र कोल्टी दुवै स्थानबाट परिचयपत्र सेवा उपलब्ध हुने भएपछि नागरिकलाई विकल्प समेत खुलेको छ । यस कदमले दुर्गम क्षेत्रका मानिसहरूलाई समय, धन र श्रम बचत गर्दै सरकारी सेवाप्रति विश्वास बृद्धि गर्ने अपेक्षा गरिएको छ ।