सामान्य स्वास्थ्य सेवा लिनका लागि पहिला अधिकांश स्थानीय दुई चार घण्टा पैदल हिँडेर सेवा लिन बाध्य थिए । पछिल्लो समय त्यहीँ अवस्थालाई मध्यनजगर गर्दै यहाँका स्थानीय सरकारले गाउँ बस्तीमै आधारभूत स्वास्थ्य संस्था सञ्चालनमा ल्याएका थिए । त्यति बेला यहाँका स्थानीयलाई स्वास्थ्य सेवा लिन पनि निकै सहज भएको थियो । त्यति मात्र होइन कति बेला त स्वास्थयकर्मी सेवाग्राहीको घरमै पुगेर सेवा दिने गरेका थिए ।

अहिले एक स्वास्थ्य संस्थामा एक जना मात्र कर्मचारी भएकाले सेवाग्राहीहरुको घरमा पुगेर सेवा दिन त के यहाँ आउने गरेका सेवाग्राहीलाई समेत समस्या हुने गरेको बुढीगंगा नगरपालिका-७ झाली बर्थिङ्ग सेन्टरमा कार्यरत बिनिता बिष्टले बताएकी छन् । उनले भनिन्, “कतिपय महिलाहरुलाई घरमै सुत्केरी व्यथा लागेर यहाँ आउँन सक्दैनन् । त्यति बेला उनीहरुलाई सेवा दिनका लागि हामीले उनीहरुको घरमै पुग्नु पर्नेहुन्छ ।”

अहिले स्वास्थ्य संस्थामा एक जना मात्र कर्मचारी छु । कसैले घरमा बोलाएपछि अहिले त्यहाँ जान सकिने अवस्था छैन् । यही समस्याका कारण गत कात्तिक १४ गते बुढीगंगा नगरपालिका –७ सिमलकोट की अन्दाजी २५ वर्षीया सिर्जना केसीलाई बीच सडकमा नै सुत्केरी सेवा दिनुपर्ने अवस्था सिर्जना भएको बिष्टले बताईन् ।

प्रदेश सरकारले अस्थायी कर्मचारी हटाउने निर्देशन दिएसँगै करारका सबै कर्मचारी हटाएपछि अहिले नागरिकको स्वास्थ्यलाई मध्येनजर गर्दै नगरपालिका भित्रमा रहेका स्वास्थ्य संस्थालाई बन्द नहुने गरी पछिल्लो समय पालिकाले एक एक जना कर्मचारी रहने गरी सबै स्वास्थ्य संस्थामा मिलान गरेको स्वास्थ्य शाखाले जनाएको छ । कर्मचारी हटाएपछि स्वास्थ्य संस्था समेत बन्द हुने अवस्था थियो ।

तर अहिले ती स्वास्थ्य संस्था बन्द नहुने गरी तत्काल केही कर्मचारी मिलान गरेको नगरपालिकाका स्वास्थ्य शाखा संयोजक पुष्पराज गिरीले बताएका छन् । उनले भने, “पहिला एक स्वास्थ्य संस्थामा एक जना अहेब दुई जना अनमी एक जना कार्यालय सहयोगी कार्यरत हुनुहुन्थ्यो । अहिले करारका सबै हटाएपछि भने एक जना अनमी र कतै अहेब मात्र राखेर स्वास्थ्य संस्था सुचारु गरेका हुन्।”

स्थानीय तहले प्रदान गर्नुपर्ने आधारभूत स्वास्थ्य सेवा प्रभाव नपर्ने गरी तत्कालका लागि धुरालसैन आधारभूत स्वास्थ्य केन्द्रमा सिनियर अनमी सीता शाह र बिन्दु विष्ट , ताँप्रा आधारभुत स्वास्थ्य केन्द्रमा सिनियर अनमी देवकी गौतम, डेल्टामा सिनियर अहेब दिपक शाह, बाम्का आधारभुत स्वास्थ्य केन्द्रमा सिनियर अहेब निला शाह, सिमलकोट आधारभूत स्वास्थ्य केन्द्रमा विनिता बिष्ट, मोटाबाडा आधारभूत स्वास्थ्य केन्द्रमा सिनियर अहेब कुलबहादुर रावल, सिँगाडामा मीना कुमारी जैशी र सेलापाखा शहरी स्वास्थ्य ईकाईमा अनमी देबिका शाह सिंह खटाईको छ । समाचार दिनेश खबरबाट साभार गरिएको हो ।

सोही अनुसार वडा नम्बर ५ को वडा कमिीटले पनि औपचारिक कार्यक्रमको आयोजना गरेको हो । वडा कमिटी अध्यक्ष पदमबहादुर रोकाया अध्यक्षतामा आयोजित कार्यक्रमको प्रमुख अतिथि नेकपा (एमाले) सुदूरपश्चिम प्रदेश कमिटी सदस्य कलक बहादुर सिंह प्रमुख अतिथि रहेका हुन् ।

कार्यक्रममा जिल्ला कमिटी सदस्य शान्ति विक, गाउँ कमिटी सदस्य रामबहादुर रोकाया, खिना बुढा, रामे रोकाया र रमना रोकाया रोकाया विशिष्ट अतिथिको रुपमा सहभागी बनेका हुन् । वडा कमिटी सचिव प्रकाश रोकायाले सञ्चालन गरेको कार्यक्रममा नेता तथा अगुवा कार्यकर्ताको उपस्थिति रहेको थियो ।

यस्तै वडा नम्बर १ अम्लिसमा पनि कार्यक्रम आयोजना गरिएको हो । वडा कमिटी अध्यक्ष बिनोद कुमार रोकायाको अध्यक्षतामा सञ्चालन भएको कार्यक्रमको प्रमुख अतिथि एमाले जिल्ला कमिटी सदस्य तथा वडा इन्चार्ज देवेन्द्र रोकाया रहेका थिए ।

उक्त गाउँ कार्यक्रममा गाउँ कमिटी सचिव धनबहादुर बोहरा, पूर्व अनुरोस्ववियु सचिव हिक्मत रोकाया लगायत पार्टीका आस्थावान नेता कार्यकर्ताहरुको सहभागीता रहेको थियो । कार्यक्रमका अवसरमा २०४६ सालदेखि वडामा एमालेको बाहुल्यता रहेका कारण जेनजी आन्दोलनको कुनै प्रभाव नपरेकोले सत्तामा रहेका जनप्रतिनिधिले जनतालाई विकास अनुभूति गर्ने गरी काम गर्नुपर्नेमा जोड दिएका छन् ।

त्यस्तै वडा नम्बर २ मा समेत कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ । वडा कमिटी अध्यक्ष प्रेम रोकायाको अध्यक्षतामा सञ्चालन प्रमुख अतिथि वडा इन्चार्ज एवंम् जिल्ला कमिटी सदस्य देवबहादुर रोकाया, अनेरास्ववियु जिल्ला कमिटी सचिव लक्ष्मण रोकाया, गाउँ कमिटीका सदस्य लगायत नेता कार्यकर्ताहरुको उपस्थिति थिए ।

सोही कार्यक्रम वडा नम्बर ३ मा समेत सम्पन्न भएको छ । वडा कमिटी उपसचिव नरबहादुर रोकायाको अध्यक्षतामा सञ्चालन भएको कार्यक्रमको प्रमुख अतिथि जिल्ला कमिटी सदस्य तथा वडा इन्चार्ज गोरख बोहरा, जिल्ला कमिटी सदस्य राजिव रोकाया, गाउँ कमिटी उपाध्यक्ष वीरेन्द्र बोहरा, युवा संघका मनोज बोहरा लगायतको सहभागीता रहेको थियो ।

प्रतिनिधि सभा पुनःस्थापनाको माग गर्दै वडा नम्बर ४ मा समेत भव्य कार्यक्रमको आयोजनाका साथ सम्पन्न भएको छ । वडा कमिटी अध्यक्ष कर्ण बुढाको अध्यक्षतामा सञ्चालन भएको कार्यक्रमको प्रमुख अतिथि एमाले जिल्ला कमिटी सदस्य तथा वडा इन्चार्ज अमर विक रहेका हुन् । कार्यक्रममा पूर्व जिल्ला कमिटी सचिवालय सदस्य वीरेन्द्र रोकाया, गाउँ कमिटी, वडा कमिटीका लगायतका नेता कार्यकर्ता सामेल भएका थिए ।

सोही अन्तर्गत वडा नम्बर ६ मा पनि कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ । वडा कमिटी सचिव तिलक विकको अध्यक्षतामा सञ्चालन भएको कार्यक्रममा जिल्ला कमिटी सदस्य गीता रोकाया, गाउँ कमिटी उपसचिव कलक रोकाया, गाउँ कमिटी सचिवालय सदस्य प्रकाश रोकाया लगायतको उपस्थिति रहेको थियो ।

यसअघि पार्टीको केन्द्रीय सचिवालय बैठकले यस अभियान अन्तर्गत देशभरका ६ हजार ७ सय ४३ वटै वडामा कात्तिक २२ गते जनभेला आयोजना गर्ने निर्णय गरेको थियो ।
 

प्रेस चौतारी सुदूरपश्चिम प्रदेश समितिले आयोजना गरेको कार्यक्रममा बोल्दै सचिव भट्टले भने, “भदौ २३ र २४ का घटना कुनै क्रान्ति थिएनन्, ती विनाशका लागि बनाइएको डिजाइन थियो ।

देशलाई अस्थिर पार्ने, नेपाल जलाउने र अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा बदनाम गराउने उद्देश्यले योजना बुनिएको देखियो ।” उनले २४ गतेको आन्दोलनलाई ढाल बनाई २३ गतेकै घटनालाई योजनाबद्ध रूपमा सञ्चालन गरिएको दाबी गरे ।

“२४ गतेको विनाश नपम्त्याउनकै लागि २३ को षड्यन्त्र गरियो,” उनले भने, “यो कुनै स्वतःस्फूर्त आन्दोलन होइन, पुस्ताको नाममा गरिएको विध्वंस हो ।”

भट्टले जेनजी पुस्ताको नाममा हिंसा भड्काउने, स्कुल ड्रेसमा विद्यार्थीहरूलाई सडकमा उतार्ने र त्यसका पछाडि ठूला राजनीतिक स्वार्थ लुकेको आरोप लगाए । उनले भने, “जेनजी पुस्ताको माग सुशासन र भ्रष्टाचारविरुद्ध थियो, तर त्यसलाई गलत दिशामा मोडियो।

विध्वंस र आगजनी आन्दोलन होइन ।” एमाले सचिव भट्टले हालको सरकार संविधान विपरित रहेको दाबी गर्दै संसद पुनस्र्थापना आवश्यक भएको बताएका छन् । उनका अनुसार अहिलेको वातावरणमा चुनाव सम्भव छैन र देशलाई कमजोर पार्ने खेल जारी छ ।

उनले भने, “एमाले माथि दशकौंदेखि प्रहार हुँदै आएको छ । कमजोर पार्न नसकेपछि हिंसा भड्काउने खेल भयो । तर एमाले सचेत छ, देश सकाउने योजना सफल हुन दिइने छैन्।” भट्टले पार्टी अब ग्रामीण विकास, सुशासन र समृद्धिको एजेण्डा लिएर अघि बढ्ने बताए ।

उनले आयात घटाई निर्यात बढाउने, युवा उद्यम र उत्पादनमुखी अर्थतन्त्र निर्माणमा जोड दिनुपर्नेमा जोड दिए । प्रेस चौतारीका प्रदेश अध्यक्ष नरेन्द्र कार्कीको अध्यक्षतामा कार्यक्रम आयोजना गरिएको हो । खेला संवादमा एमाले केन्द्रीय सदस्य नारदमुनी राना र प्रदेश कमिटी अध्यक्ष कृष्णप्रसाद जैशी पनि सहभागी भएका थिए ।
 

सुदूरपश्चिका दुर्गम विभिन्न स्थान तथा जुम्ला, डोल्पा, मुगु र जारकोट लगायतका ठाउँका कुराहरु समेटिएको उक्त गितले मौलिक कला र संस्कृति समेत झल्काएको छ । पर्यटन प्रवद्र्धमा असाध्यै सुवाउँदो गित सुमधुर मात्रै छैन्, रैथाने पहिचान समेत झल्काइदिएको छ ।

गितको शब्द पवन मधुश्रीले कोर्नु भएको हो, भने संगित पनि उनले नै भरेका हुन् । स्टुडियो मालाश्रीमा तयार भएको उक्त गितमा गायक तथा संगितकार विनोद बाजुरालीको एरेन्ज रहेको छ ।

सुदूरपश्चिम, कर्णालीको सौन्दर्य, प्रेम र पहिचानको संगमी गितमा गायक प्रमोद माझी र गायिक पम्फा कडेलको स्वर रहेको छ । भने दिनेश ठकुल्ला, झरना विश्वाकर्मा, सन्देश रिमाल, देविका कार्की, सर्मिला ऐडी, विपना विक, उषा विक, बसन्ता विक, दिपक विक, सुदिप विक, सुमन विक र नविन विक लगायत कालाकारहरुको अभियान रहेको छ ।

जलराम्ती डिजिटल म्युजिक प्रा.लिबाट यो गित बाजरामा ल्याइएको हो । भने मेनुका साउँदले मेकअप गरेकी हुन् । रारा तालै भिडियोले सामाजिक कथा र पर्यटकीय सम्पदाहरु प्रस्तुत गरिएकाले पर्यटन प्रवद्र्धनमा ठुलो सहयोग पुग्ने देखिएको छ । 

गीतको छायांकन बाजुराको बुढीगंगा नदी किनारसहित जिल्ला सदरमुकाम मार्तडी आसपासका क्षेत्रहरुका मनमोहक दृष्यहरु समेटेर तयार गरिएको छ । शुद्धता, प्रेमको निर्मलता, स्मृतिको गहिराइ, जीवनको निरन्तरता, स्थानीय पहिचान, मौलिकता, धार्मिक आस्था, सामाजिक रूपान्तरण र सांस्कृतिक एकतालाई समेटर गित तयार पारेको पवन मधुश्रीले बताएका छन् ।

पवन मधुश्रीको गीतको साहित्यिक र सांस्कृतिक समीक्षा 
नेपाली गीत संगीतको धरातलमा पवन मधुश्री एक संवेदनशील र बौद्धिक सर्जकका रूपमा चिनिन्छन् । समाज, संस्कृति,प्रकृति र मानवीय भावना यी चार तत्व उनका शब्दहरूमा निरन्तर धड्किरहेका छन् । 

उनको ताजा गीत “रारा तालैमा” केवल एक प्रेम–गीत होइन, यो सुदूरपश्चिम र कर्णाली क्षेत्रको आत्मा बोकेको सांस्कृतिक दस्तावेज हो । गीतले भौगोलिक रूपमा टाढा रहेका ठाउँहरू रारा ताल, जगदुल्ला, डोल्पा, मुगु, कालिकोटदेखि पचाल झरना, चन्दननाथ मन्दिर र सुदूरपश्चिमका रमणीय स्थल रामारोशन, खप्तड, बैजनाथधाम, राकम बजारसम्म सबैलाई एउटै भावनात्मक सूत्रमा बाँधेको छ ।

यो केवल भौगोलिक यात्राको कथा होइन, यो सांस्कृतिक मिलन र प्रेमको विजयगाथा रहेको मधुश्रीले बताएका छन् । गीतमा प्रस्तुत स्थल नामहरू केवल भूगोलका सीमाहरू होइनन् उनीहरू भावनात्मक र सांस्कृतिक प्रतीकहरू हुन्, रारा र जगदुल्ला केवल पानीका ताल होइनन्, ती नेपाली मनको निर्मलता र गहिराइका प्रतीक हुन्, डोल्पा र मुगुका पर्वतहरू गीतमा कठोरता होइन, स्थायित्वका प्रतिरूप हुन् उनले भने ।

त्यस्तै, सुदूरपश्चिमका स्थलहरू रामारोशन, खप्तड, बैजनाथधाम, राकम बजार गीतमा भौगोलिक विविधता र सांस्कृतिक एकताको सजीव उपमा बनेका छन् । गीतले देखाएको संसारमा कर्णालीको शान्तता र सुदूरपश्चिमको उर्जाशीलता मिलेर एउटा राष्ट्रिय सौन्दर्य सिर्जना गर्छ मधुश्रीका शब्दहरूले यी ठाउँहरूलाई नक्साभन्दा बाहिर ल्याएर, भावनाको प्रदेशमा पुनःचित्रण गरेका छन् । 
गीतको छायांकन बाजुराको बुढीगंगा नदी किनारमा गरिएको छ । त्यो कुनै सामान्य भू–पृष्ठ होइन; त्यो गीतको आत्मीय भूगोल हो । त्यहाँ देखाइएको असाला माछा केवल नदीको जीव होइन, यो जीवनको प्रवाह, निरन्तरता र स्थानीय पहिचानको रूपक हो । 

गीतको मुख्य कथा–रेखा सुदूरपश्चिमकी केटी र जुम्लाका केटाबीचको मायाप्रेममा केन्द्रित छ । यो सामान्य प्रेमकथा होइन, यो सामाजिक मान्यताको सीमाभित्रको साहसिक सांस्कृतिक विद्रोह हो । 

सामान्यतया सुदूरपश्चिममा जुम्लाका केटासँग बिहे गर्ने चलन छैन, जुम्लालाई “पिछडिएको” भन्ने भाष्य समाजमा प्रचलित छ, तर पवन मधुश्रीले यो परम्परागत पूर्वाग्रहलाई गीतमार्फत चुनौती दिएका छन् ।

गीतमा जुम्लाको केटा र अछामकी केटीको प्रेम सफल भएर टुंगिन्छ, यो केवल प्रेमको विजय होइन, यो सामाजिक समावेशिता, समानता र सांस्कृतिक एकताको गीतात्मक उद्घोष हो । “प्रेमले जात, भाषा, भूगोल र सीमाको विभेद तोड्छ ।” रारा र बुढीगंगाको पानी जस्तै, प्रेम पनि अन्ततः एउटै समुद्रमा मिसिन्छ ।  

हेर्नुहाेस् भिडियाे