सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकार सामाजिक विकास मन्त्रालय स्वास्थ्य निर्देशनालय डोटीको आयोजना तथा डब्लुएचओ र जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालय बाजुराको समन्वयमा स्वास्थ्य क्षेत्रमा आउन सक्ने विपद्मा खेल्नु पर्ने भूमिकाका विषयमा प्रशिक्षण गरिएको गाउँपालिका स्वास्थ्य शाखाकी सी अनमी रमा थापाले जानकारी दिएकी छन् । 

स्वास्थ्य सम्बन्धी अप्रतयासित घटनाको तत्काल व्यवस्थापन गर्न सहजताका लागि टोलीलाई प्रशिक्षण गरिएको हो । कार्यक्रममा द्रुत प्रतिकार्य टोली तथा आपत्कालीन समूहको काम, कर्तव्य र अधिकारका विषयमा जानकारी गरिएको थियो ।

प्रशिक्षणले विभिन्न किसिमका रोग, महामारी तथा विपद्का कारण सृजित आपत्कालीन अवस्थामा तत्कालै सेवा पुर्याउन, त्यस्ता अवस्थाको पहिचान, प्रतिकार्य तथा व्यवस्थापनमा सहज हुने सहभागिले बताएका छन् । 

कार्यक्रमको प्रशिक्षण जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालय बाजुरा कार्यालय प्रमुख लाल बहादुर खड्काले गरेका थिए । गौमुल गाउँपालिका निमित्त कार्यालय प्रमुख कमला रेग्मीको अध्यक्षतामा सञ्चालन भएको कार्यक्रममा वडा सदस्य, स्वास्थ्यकर्मी, स्वास्थ्य स्वयंसेविका, सुरक्षाकर्मी लगायत विपद् प्रतिकार्य समिति तथा टोलीको उपस्थित रहेको थियो । 

कार्यक्रममा निमित्त कार्यालय प्रमुख रेग्मीले गठित विपद् प्रतिकार्य टोलीले प्रभावकारी सेवा प्रदान गर्नु पर्नेमा जोड दिएकी छन् । विपद्को बेला आफूसहित समुदायलाई सक्रिय बनाउँदै अधिकार बमोजिमको कर्तव्य पालन गर्न सुझाव दिएकी छन् । 

आयोगका अध्यक्ष कार्कीलाई बुझाइएको पत्रमा भदौ २३–२४ का घटनामा भएको हिंसा, भीड–उन्माद, आगजनी, लुटपाट, तोडफोड, प्रहरीमाथिको आक्रमण र नागरिकमाथि भएको अत्याचारले राष्ट्रिय सुरक्षा र सामाजिक स्थिरतामा गम्भीर चुनौती उत्पन्न भएको उल्लेख छ ।

उनीहरूले घटना आकस्मिक नभई पूर्वयोजनाबद्ध र डिजिटल रूपमा भड्काइएका हुनसक्ने दाबी गर्दै सामाजिक सञ्जालमा सक्रिय व्यक्ति तथा समूह, विदेशी प्रभाव, सम्भावित वित्तीय स्रोत, तथा आन्दोलनका ‘डिजाइनर’ को डिजिटल–फोरेन्सिक छानबिन माग गरेका छन् ।

निवेदनमा बालेन शाह, बारबरा फाउन्डेसन, हामी नेपाल, सुदन गुरुङ, ‘रुटिन अफ नेपाल बन्द’ लगायतका समूह वा व्यक्तिले भीडलाई दिशानिर्देश गर्ने, गलत सूचना फैलाउने तथा वातावरण अस्थिर पार्ने गतिविधि गरेको प्रारम्भिक प्रमाण देखिएको दाबी गरिएको छ ।

धिताल र तिमिल्सिनाले सुरक्षा निकायको समन्वय अभाव, भीड नियन्त्रणमा कमजोरी, निर्देशन प्रणालीको विफलता जस्ता प्रश्नको गहिरो अनुसन्धान आवश्यक रहेको उल्लेख गरेका छन् । साथै विदेशी तत्वको सम्भावित संलग्नताको तटस्थ छानबिन गर्न पनि आग्रह गरिएको छ ।

निवेदनमा ‘देश जलाउने हात मात्र होइन, देश जलाउने ‘ब्रेन’ सम्म छानबिन होस्’ भन्दै दर्जनौं बुँदामा माग राखिएको छ, जसमा तथ्य–आधारित, वैज्ञानिक र निष्पक्ष अनुसन्धान, सामाजिक सञ्जालमा भिड उक्साउने आइडी, पेज, ह्यान्डलको पूर्ण डिजिटल–फोरेन्सिक, आन्दोलनका रणनीतिक संयोजक र उक्साहटकर्ताको पहिचान, नागरिक र प्रहरी हत्या, आगजनी, लुटपाटमा संलग्नलाई कानुनी कारबाहीमा ल्याउन र सम्पूर्ण प्रतिवेदन सार्वजनिक गर्न माग गरिएको छ ।

उनीहरुले आयोगका अध्यक्ष कार्की स्वयंले विगतमा पदको मर्यादाविपरीत अभिव्यक्ति र हिंसा उक्साउने टिप्पणी गरेको अभिलेख रहेको भन्दै, यस्तो पृष्ठभूमिमा उनको नेतृत्वमा हुने छानबिन निष्पक्ष हुन नसक्ने भन्दै आयोगप्रतिको जनविश्वास जोगाउन कार्कीले नैतिक जिम्मेवारीस्वरूप राजीनामा दिनुपर्ने माग गरिएको छ ।

अभियानको अवसरमा बुधबार वडा कार्यालयको केन्द्र तल्लोदुगूनमा महिलाले म्यूजिकल चियर रेस, देउडा तथा विभिन्न साँस्कृतिक प्रस्तुति गरेकी थिइन् । साँस्कृति प्रस्तुति मार्फत उनीहरुले समानता कायम हुनुपर्ने बताएकी छन् ।

म्यूजिकल चियर रेश प्रतियोगितामा प्रथम सिर्जशील आमा समूहकी चमेली रोकाया, द्धितीय बन्धना बुढा र तृतीय पातल गडा आमा समूहबाट सुनिता सार्की भएकी छन् । भने सान्त्वना झरी रोकाया भएकी छन् । 

गौमुल गाउँपालिका कार्यपालिका सदस्य जवाँ सार्की प्रमुख अतिथि रहेको कार्यक्रममा विशिष्ट अतिथिमा वडा सदस्य देव बहादुर बोहरा, गिता रोकाया रहेका थिए । भने अतिथिमा नरबहादुर रोकाया, एचआरसी बाजुराका सामाजिक परिचालक दिनेश सार्की, बनेश सागर लगायत रहेका थिए ।

कार्यक्रममा मन्तव्य राख्ने सबैले महिलामाथि हुने विभिन्न खालका हिंसा अन्त्य गर्न सर्वप्रथम सादृश्य समाज निर्माणमा ध्यान दिनुपर्ने बताएका छन् । यसका लागि पहिला सबैले सोच परिवर्तन गर्नुपर्नेमा जोड दिएका छन् । 

कार्यक्रममा कार्यपालिका सदस्य जवाँ सार्कीले महिलाले आफ्ना अधिकार सुनिश्चित गर्दै सबै क्षेत्रमा सहभागिता हुनबाट पछि नहट्न आग्रह गरिन् । 

सयपत्री महिला मञ्चका अध्यक्ष सरिता रोकायाको अध्यक्षतामा सञ्चालन भएको कार्यक्रमको प्रमुख अतिथिमा कार्यपालिका सदस्य सार्की नै रहेकी थिइन् । कार्यक्रममा मञ्चकी सदस्य मञ्जु बोहराले स्वागत मन्तव्य रोखेककी थिइन् । भने सञ्चालन सञ्चालन इश्वरी बोगटीले गर्नुभएको थियो ।